Babası: Osman bin Amir olup Ebu Kuhafe künyesi ile bilinirdi

Annesi: Selma binti Sarh idi.  Ümmü Hayr namıyla bilinirdi.

Nesebi: Teymoğullarındandır.

Asıl adı: Cahiliye döneminde adı Abdülkabe’dir. Abdüllat ve Abduluzza diye de çağırılırdı. Müslüman olunca Peygamber efendimiz (s.a.v) tarafından Abdullah diye değiştirildi.

Künye ve Lakabları : Künyesi Ebu Bekir’dir. Aslında Hz. Ebu Bekir’in Bekir isminde bir oğlu olmamasına rağmen bu künyenin verilmesinin sebebi bilinmemektedir. Bu konuda değişik rivayetler söylenmiştir.

Hz. Ebu Bekir’in lakabları çoktur. Ancak bunların en meşhur iki tanesi “Sıddık” ve “Atik”tir. Şimdi bunların anlamları üzerinde kısaca duralım.

Sıddık: Ona bu lakabı Peygamber efendimiz (s.a.v) koymuştur. Bunun iki sebebi olduğu söylenebilir. Birincisi ; Peygamber efendimiz (s.a.v)’in miraç mucizesini müşriklerin yalanmasına mukabil, onun Allah Resulüne  (s.a.v)’e karşı duyduğu güven ve itminandan dolayı “bunu Muhammed söylüyorsa doğrudur “ sözünü söylemesi üzerine bu lakab ona verilmiştir.

İkinci olarak; Hz. Ebu Bekir hayatı boyunca Peygamber efendimiz (s.a.v)’in nübüvvet davasında sürekli arkasında durup onu tasdik etmesi, onu yalnız bırakmaması bu lakabın ona verilmesinde büyük rol oynamıştır. Buna işaret olarak şu rivayet kayda değerdir. Hz. Ali (r.a.) yemin ederek; “ sıdkı getirene ve onu tasdik edenlere gelince, işte onlar takvaya erenlerin ta kendileridir.” (Zümer suresi ,33) ayet-i kerimesinin Hz. Ebu Bekir hakkında nazil olduğunu söylemiştir. Nebiler Serveri “Kimi İslam’a çağırdımsa onda bir duraklama, bir tereddüt olmuştu, ama Ebu Bekir’i İslam’a davet ettiğimde, ne durakladı ne de tereddüt etti.” buyurur.(El-Bidaye, 3:30, Sire 1:265)

Atik: Çeşitli manaları vardır. Bunlardan birincisi; azad edilmiş manasına gelir. Peygamber efendimiz (s.a.v)’in “ Kim cehennemden azad edilmiş birine bakmak isterse Ebu Bekir’e baksın” hadisinden işaretle bu lakabın verilmesi en kuvvetli ihtimaldir.
Atik’in ihtiva ettiği diğer manalar ise şunlardır : yüzü güzel, cömertlikte öncülük…
Hz. Ebu Bekir’in diğer lakapları şunlardır: Çok şefkatli ve merhametli olmasından dolayı “Evvah”, Kur’an-ı Kerim’i ilk toplayan kişi olması sebebiyle “Camiul Kur’an”, malını Allah yolunda infak edip eski elbise giymesinden dolayı “Zül hilal” Peygamber efendimiz (s.a.v)den sonra halifelik makamına geçtiği için “ Halifetül Resulullah” .
Şemaili :
Uzuna yakın orta boylu , beyaz tenli, kıvırcık saçlı, zayıf bedenli, seyrek sakallı, çukur gözlü, çıkık alınlı idi.
Bazı Özellikleri :

* Karakteri; yumuşak huyluluk, çok düşünüp az konuşması, ve tevazuyla belirgindi.

* Cahiliye döneminde diyet ve borç işlerinde hakem olurdu.

* Yine o dönemde de putlardan yüz çevirmiş bir hanifti.

* Müslüman olmadan önce de bir damla içki içmemiştir.

* Araplar arasında neseb ilmini ve Arap tarihini en iyi bilenlerdendi.

* Kendi kavmi içinde rüya tabirini en iyi bilenlerdendi.

* Peygamber efendimiz (s.a.v)’in vereceği kararlarda ilk istişareye başvurduğu kişilerdendi.

* Hafızası çok kuvvetliydi.

* Çok iyi bir hatipti.

* Kumaş ticaretiyle uğraşırdı. Halifeliği döneminde bile bu mesleğini bırakmamıştı.

* Peygamberlikten önce de Efendimiz’e (s.a.v) çok yakındı. Bu konuda Ümmü Seleme validemiz şunu der:’Sanki ikiz kardeştiler’

* Peygamber efendimiz (s.a.v) bir şeye üzülse, Hz. Ebubekir’i görse hemen üzüntüsü geçerdi.

* Arap kabileleri tarihine vukufu son derece mükemmeldi. Hatta Suyuti’ye göre bu konuda onunla karşılaştırılacak kimse yoktur.

Hakkındaki ayetler :

Kuran-ı Kerim’de birçok sahabeye işaret edildiği gibi, Hz. Ebubekir’e de işaret eden ayetler vardır. Bunlar içerisinde en meşhuru Tevbe suresinin 40. ayetinde geçen “iki kişiden ikincisi” ifadesidir.

Hakkındaki hadisler :

* “ İnsanlardan dost tutmuş olsaydım, muhakkak ki Ebu Bekir’i dost tutardım.” ( Tirmizi 14; İbn-i Mace, Mukaddime 11; Müsned 1, 377, 389,395)

* “ Peygamberler müstesna insanların en faziletlisi Ebu Bekir’dir.” ( Feyzü’l Kadir 1/90)

* Amr bin As diyor ki: “ Hazreti Peygamber beni Zat-ı Selasil gazasına giden beni orduya memur etmişti. Geldiğimiz zaman Resul-i Ekrem’i gördüm, ona ‘en çok sendiğin kimdir?’ dedim. Resulullah, Aişe, dedi. Erkeklerden en çok sevdiğin kimdir diye sordum. Resul-i Ekrem, Aişe’nin babası dedi. Sonra kimdir, dedim. Ömer dedi.sonra başkalarını saydı.” ( Buhari, 4. cilt, s. 192, İstanbul matbaası)

* “Dünyada hiçbir kimsenin malı benim için Ebu Bekir’in malı kadar yararlı olmamıştır.” (Buhari, Menakib-i Ebi Bekir)

* Herkeste iyiliklerimin karşılığı vardır, Ebû Bekir hariç- Müslim Fezailü’s Sahabe; 2, Tirmizi: Menakıb: 15

 * Enes bin Malik rivayet ediyor: ‘Resulullah (s.a.v) Hira Dağı üzerindeydi.bir ara dağ şiddetle sarsıldı. Peygamber efendimiz (s.a.v) ‘Sakin ol! Senin üzerinde bir peygamber, bir sıddık ve bir de şehit vardır.’ buyurdu. O sırada dağda, Peygamber efendimiz (s.a.v), Ebu Bekir, Ömer, Osman bulunuyordu.” (Buhari, Fedailü’l- Ashab,101; Tirmizi Menakıb, 27)

 Hakkında Söylenenler

* Hz. Ebu Bekir‘in vefat haberini duyar duymaz hıçkırıklara boğulan Hz. Ali, koşarak evine kadar gelir ve edepten iki büklüm şunları söylemeye başlar:‘Allah sana merhamet etsin ya Ebu Bekir! Sen insanların İslam yönüyle en önde olanı, iman yönüyle en mükemmeli, Allah tan en çok korkanı, yük itibariyle de en ağırının altına gireniydin.

Resulullah’ın izinde yürüme konusunda senden daha hassas, arkadaşları konusunda da senden daha duyarlı kimse olamaz. (Heysemi, Mecmau’z-Zevaid, 9/48)

* İbn-i Abbas, onun için şöyle der: ‘Allah Ebu Bekir’e rahmet etsin. Vallahi o Kur’an okur, taraf tutmaz, gayr-i meşru yola sapmaz, şeriatın hoş karşılamadıklarından men eder, dinini bilir, Allah’tan korkar, gecelerini namazla gündüzlerini oruçla geçirirdi. Dünyaya bel bağlamazdı. Halk arasında adaletle hükmetmeye önem gösterirdi. Marufu buyurur iyiliğe koşardı. Her haline şükür eder, sabah akşam iyilik, ihtiyat, az ile yetinmekte arkadaşlarından üstündü. Onu ayıplayana , onda eksiklik görene de Allah kıyamet gününe kadar lanetçileri musallat kılsın.’

* Abdullah İbni Ömer şöyle der: “ Kureyş’ten 3 kişi, insanlar içinde en güzel yüzlü, en iyi ahlaklı ve en iyi hayalıdır. Seninle konuştuklarında yalan söylemezler, sen onlarla konuştuklarında seni yalanmazlardı. Bu üç kişi Ebu Bekir, Osman ve Ebu Ubeyde’dir.” (El-Hilyetü’l-Evliya, 1,56; El-İsabe,2, 253)

* Hz. Ömer diyor ki: “ O halifeliği döneminde insanları İslam prensiplerine o derece alıştırmıştır ki, ben yönetimi ele aldığım zaman hiçbir güçlükle karşılaşmadım.” (Kenz’ul Ummal  3, 300)

* Yine Hz. Ömer bir yerde şöyle der: “Ebu Bekir’in bir gecelik veya bir saatlik ameline karşılık bütün ömrüm boyunca yaptığım ibadetime değişirim.” (Efendimizle hicreti ve mağarada geçirdikleri geceyi kastetmiştir.)

* Hz.Aişe validemiz babası hakkında şöyle der: “Resulullah vefat ettiğinde, babamın karşılaştığı zorluklar, sağlam dağlara yüklenseydi onları paramparça ederdi. Allah’a yemin ederim ki, babam insanların ihtilafa düştükleri her konuyu İslam’daki değer ve ilgisine göre en süratli bir biçimde çözdü.”

* Yine Hz. Aişe validemiz babası hakkında şu enfes tabiri kullanır: “Babam gözü yaşlı, gönlü hüzünlü, sesi zayıf biri idi.”

* Hz. Ebubekir hakkında müstakil bir eser keleme alan Seyyid Süleyman Nedvi diyor ki; “Hiçbir İslam reisi Hz. Ebubekir’in reisliği sırasında kazandığı başarılara denk işler başaramamıştır.” Hz. Ebubekir-s:169

* Fethullah Gülen Hocaefendi şöyle diyor Hz. Sıddık hakkında: “Hususî fazilette bütün ümmet bir araya gelse yine Hz. Ebu Bekir'e (r.a.) denk olamazlar.’ Asrın Getirdiği Tereddütler-3 s:8

Bir röportajında da şu ifadeleri kullanıyor: “Hz. Ebu Bekir, iki sene gibi az bir zamana o kadar çok şey sığdırmıştır ki, onu görmekte zorlanıyorum; onu anlamak için dönemini adeta x–ray ışınlarıyla incelemek lazım diye düşünüyorum.. (Mehmed Gündem-F.Gülenle 11 Gün)

SÖZLERİNDEN SEÇMELER

* Hayır işlerinde acele edin, çünkü arkanızdan acele gelen eceliniz var.

* Amelin sırrı sabırdır.

* Hiç kimseye imandan sonra sağlıktan daha üstün bir nimet verilmemiştir.

*Kim Allah’ın rızası kazanmak uğruna nefsini azarlarsa Allah o kimseyi kendi azarlamasından emin kılar.

*Sana yol göstermek isteyenden durumunu gizleme, aksi takdirde kendini aldatırsın.

*Akrabalar arasında düşmanlık ormandaki ateş gibidir.

*Veciz konuşmanın sırrı boş konuşmayı terk etmektedir.

*Dünya müminin pazarıdır. Gece ile gündüz sermayesi, güzel ameller ticaret malları, cennet kazançları, cehennem ise zararlarıdır.

* Sırrın senin kanındır, onu akıtma.

*Allah’ın varlığını idrak etmekten aciz olduğunu anlamak O’nu hakiki idraktir.

*Umutlarınız yok olup kötü amellerinizle baş başa kalmadan önce ömrünüzü düzeltin.

*Bir toplum Allah yolunda cihadı bırakırsa, Allah o toplumu alçaltır.

*Sabırda bela sabırsızlıkta yarar yoktur.

*Ölüm, ahiret belalarının hepsinden kolay, dünya belalarının hepsinden zordur.

*Bilir misiniz cezası en çabuk gelen günah hangisidir?; azgınlık, ana baba ve akrabalarla ilişkisini kesmektir.

* Allah’a en itaatkar insan günahına en çok düşman olandır.

* Her şeyde tehdit savurma, aksi takdirde heybetin gönüllerde silinir.

*Ne söylediğini ve nerede söylediğini iyi düşünün.

KAYNAKÇA

1) Hz. Ebu Bekir, Seyyid Süleyman Nedvi, Timaş Yayınları-İst-2004
2) Hz. Ebu Bekir, Bekir Burak, Rehber Yayınları-İst-2005
3) Hz. Ebu Bekir, Mahmut Sami Ramazanoğlu, Erkam Yayınları-İst
4) Muhtasar Hayatü’s Sahabe, M. Yusuf Kandehlevi, Ravza Yayınları-İst-2000
5) Fezail-i A’mâl, M. Zekeriyya Kandehlevi, Gülistan Neşriyat-İst
6) Kur’an-ı Kerim’de Sahabe, Dr. Ergün Çapan, Işık Yayınları-İzmir-2002
7) Cennetle Müjdelenen On Sahabe, Ahmed Kurucan & Zühdü Mercan, Feza Gazetecilik A.Ş.-İst-2001
8) Alevilik Nedir?, Mehmed Kırkıncı, EKEV Yayınları-İst-1987
9) Asrın Getirdiği Tereddütler, M. Fethullah Gülen, Nil Yayınları-1998
10) Fethullah Gülen’le On Bir Gün, Mehmet Gündem, Alfa Yayınları-İst-2005
11) Sahabeler Ansiklopedisi, Heyet-Nesil Yayınları-İst
12) Dört Halife’den Vecizeler Sözlüğü- Mehmet Yılmaz-Şule Yayınları- İst-2003